Που είναι οι ασθενείς μου;

Where are my patients;

Με αυτό το ερώτημα, η παγκόσμια βαριατρική κοινότητα υπό την αιγίδα της IFSO, καλείται να αξιολογήσει τη σημασία της μετεγχειρητικής παρακολούθησης μετά από μία βαριατρική επέμβαση και το ποσοστό συμβολής της στο τελικό αποτέλεσμα, βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα.

Από το 1980 και μετά, ο αριθμός των παχύσαρκων φαίνεται ότι έχει διπλασιαστεί σε 73 χώρες σε όλο τον κόσμο και αυξάνεται σταθερά στις υπόλοιπες. Ομοίως και τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Οι συννοσηρότητες της παχυσαρκίας σήμερα υπολογίζεται ότι επηρεάζουν περίπου 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το 2015 περίπου το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν παχύσαρκοι.

Οι βαριατρικές επεμβάσεις αποτελούν μια ασφαλή και αποτελεσματική λύση για την μείωση του σωματικού βάρους αυτών των ανθρώπων, ενώ παράλληλα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παθήσεων που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Ειδικότερα, η μετεγχειρητική παρακολούθηση ασθενών μετά από βαριατρικές επεμβάσεις έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την επιτυχία μιας βαριατρικής  επέμβασης. Καθώς σύμφωνα με αρκετές έρευνες, οι ασθενείς οι οποίοι συνεχίζουν την μετεγχειρητική παρακολούθηση έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με ασθενείς που σταμάτησαν την παρακολούθηση.

Ωστόσο, παρά τις οδηγίες των ιατρών και τα ιατρικά δεδομένα, ένα συντριπτικό ποσοστό των ασθενών συνεχίζουν να μην συμμορφώνονται στην μετεγχειρητική παρακολούθηση. Το ποσοστό εγκατάλειψης είναι μεταξύ 3,7% και 63%, άμεσα και απώτερα μετεγχειρητικά.

Οι λόγοι για τους οποίους οι ασθενείς εγκαταλείπουν την μετεγχειρητική παρακολούθηση ποικίλουν. Σύμφωνα με έρευνες:

• 29,5% των ασθενών θεωρούν την μετεγχειρητική παρακολούθηση αναποτελεσματική
• 24% θεωρούν την απόσταση μέχρι την κλινική ως αποτρεπτικό παράγοντα
• 23,3% σταματούν για οικογενειακούς λόγους
• 22,5% ξεχνούν τα ραντεβού
• 18,6% σταματούν λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων
• 14% διακόπτουν λόγω προβλημάτων υγείας
• 7% εξαφανίζονται λόγω αύξησης σωματικού βάρους
• 7% θεωρούν ότι η ομάδα μετεγχειρητικής παρακολούθησης δεν είναι αξιόπιστη
• 3,9% σταματούν λόγω μεγάλης αναμονής στο ιατρείο

Σύμφωνα με την έρευνα, η μη συμμόρφωση στο πρόγραμμα των μετεγχειρητικών ραντεβού τον πρώτο χρόνο εντοπίζεται στο 3,2% και φτάνει στο 55,7% στα 5 χρόνια μετά την επέμβαση.

Αντίθετα, οι ασθενείς που πηγαίνουν συστηματικά στις μετεγχειρητικές παρακολουθήσεις χάνουν περισσότερο βάρος και τα αποτελέσματα διατηρούνται μακροχρόνια.

Κλείνοντας, η έρευνα συμπεραίνει ότι η μη συμμόρφωση στο μετεγχειρητικό πρόγραμμα παρακολούθησης οφείλεται κυρίως σε αποφάσεις του ασθενούς καθώς και εξωγενείς παράγοντες και ελάχιστα συνδέεται με την ποιότητα της προσφερόμενης υπηρεσίας από την ομάδα της μετεγχειρητικής παρακολούθησης.

Βιβλιογραφία

Luca, P., Nicolas, C., Marina, V. et al. Where Are My Patients? Lost and Found in Bariatric Surgery. OBES SURG 31, 1979–1985 (2021). https://doi.org/10.1007/s11695-020-05186-9