Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Όλες οι απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις των ασθενών

• Νιώθω καούρα, έντονο ρέψιμο και αναγωγές για 3 ή και περισσότερες φορές την εβδομάδα
• Νιώθω πόνο στο στήθος (οπισθοστερνικό άλγος) που αντανακλά στο χέρι ή μου προκαλεί δύσπνοια
• Ξυπνάω τη νύχτα από τον πόνο ή δυσκολεύομαι να κοιμηθώ συνεχόμενα
• Ξυπνάω το βράδυ επειδή βήχω, πνίγομαι ή μου κόβεται η ανάσα
• Τα συμπτώματα αυτά επιμένουν για διάστημα άνω των 6 μηνών
• Έχω επίμονο και ανεξήγητο βήχα
• Έχω άσθμα που δεν ελέγχεται ικανοποιητικά με φάρμακα
• Τους τελευταίους μήνες έχω παρατηρήσει ότι χάνω βάρος
• Λίγο μετά αφού φάω νιώθω πόνο
• Συχνά δυσκολεύομαι να καταπιώ
• Νιώθω κόμπο στο λαιμό
• Έχω εμφανίσει επανειλημμένα επεισόδια πνευμονίας ή βρογχίτιδας χωρίς να έχει ανευρεθεί η αιτία
• Έχω επανειλημμένες ιγμορίτιδες
• Τρώω και έχω ταχυκαρδία (μεταγευματική ταχυκαρδία)
• Παρατηρώ ότι όταν ξαπλώνω (ειδικά στο αριστερό πλάγιο) έχω ταχυκαρδία ή και το αντίστροφο, όταν δηλαδή ξαπλώνω, η ταχυκαρδία που έχω σε άλλες στιγμές σταματάει

• Στη διαφραγματοκήλη (κατάσταση στην οποία το στομάχι μπαίνει στον οισοφάγο) (70% των περιπτώσεων)
• Σε δυσλειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (20% των περιπτώσεων)
• Σε συνήθειες ζωής όπως κατανάλωση αλκoόλ και παχυσαρκία (10% των περιπτώσεων)

Ναι, όταν οι ασθενείς αγνοούν τα συμπτώματα και μένει αθεράπευτη.
Είναι σοβαρή νόσος για 4 κυρίως λόγους:
1. Δυσχεραίνει την ποιότητα ζωής
2. Αυξάνει τον κίνδυνο Οισοφάγου Barrett (πρόδρομος του καρκίνου του Οισοφάγου)
3. Συνδέεται με σοβαρές εξωγαστρικές επιπλοκές (όπως βρογχικό άσθμα, χρόνιο βήχα, δύσπνοια, αλλεργική ρινίτιδα , δυσφωνία, ταχυκαρδία αρρυμθία κ.α.)
4. Έχει σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις (άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου)

Nαι. Η πλειοψηφία των ασθενών γεννιέται με διαφραγματοκήλη, η οποία μπορεί να είναι μικρή (2 εκατοστά) και να μην προκαλεί συμπτώματα παλινδρόμησης.

Επίκτητη διαφραγματοκήλη οφείλεται σε:
• Ατυχήματα: πτώση από ύψος, τροχαίο ατύχημα (το στήθος χτυπάει στο τιμόνι ή στον αερόσακο)
• Εργασία με έντονη άρση βάρους ή τράνταγμα (φορτοεκφορτωτής, χειριστής κομπρεσέρ, οικοδόμος, ψαράς)
• Τοποθέτηση Γαστρικού Δακτυλίου (μετεγχειρητική επιπλοκή)
• Νευρολογικά νοσήματα
• Σκολίωση
• Sleeve (μετεγχειρητική επιπλοκή)

OXI. Το στομάχι δεν μπορεί να επανατοποθετηθεί στην ορθή του θέση χωρίς επέμβαση.

Ναι. Μπορεί κάποιος να έχει παλινδρόμηση χωρίς καθόλου καούρες.
Στη «σιωπηλή παλινδρόμηση» (λαρυγγοφαρυγγική), ο ασθενής μπορεί να έχει βραχνάδα, ρινική καταρροή, επίμονο βήχα ή κόμπο στο λαιμό και όλα αυτά να σχετίζονται με την παλινδρόμηση.

Ίσως. Όταν τα γαστρικά οξέα – ένζυμα φτάνουν στο στόμα προκαλούν κακοσμία, αλλοιώνουν το σμάλτο και χαλάνε τα δόντια. Ο ασθενής μπορεί να μην αντιλαμβάνεται τα οξέα, διότι o οισοφάγος του έχει μειωμένη αίσθηση πόνου. Πολλές φορές όμως αφήνουν μια πικρή επίγευση.

To Burning Mouth Syndrome χαρακτηρίζεται από μια έντονη – χρόνια αίσθηση καύσου στο στόμα, χωρίς να μπορεί να ανευρεθεί η αιτία. Όταν σε κάποιους ασθενείς συνυπάρχει με λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση, τα γαστρικά οξέα που φτάνουν στο στόμα μπορούν να επιδεινώσουν το αίσθημα καψίματος. Αν η παλινδρόμηση μείνει αθεράπευτη τότε το γλωσσικό νεύρο θα εκφυλιστεί και το αίσθημα καύσου θα είναι μη ιάσιμο.

Ναι. Η σοβαρή παλινδρόμηση μπορεί να ερεθίσει τις φωνητικές χορδές και τον λάρυγγα. Επίσης μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη πολυπόδων των φωνητικών χορδών και να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του λάρυγγα.

Ναι. Μια ευμεγέθης διαφραγματοκήλη μπορεί μην προκαλεί κανένα γαστρικό σύμπτωμα και να προξενεί συμπτώματα από το αναπνευστικό.

Λάθος. Με τη γαστροσκόπηση μπορεί να διαγνωστεί μόνο η ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη, δηλαδή το 20% των περιπτώσεων, καθώς και η οισοφαγίτιδα. Η γαστροσκόπηση δεν μπορεί να διαγνώσει τον παραοισοφαγικό και τον μικτό τύπο της διαφραγματοκήλης, τον οποίο έχει και η πλειοψηφία των ασθενών (γύρω στο 80%).

Η γαστροσκόπηση μπορεί να «δει» μόνο έναν τύπο διαφραγματοκήλης (την ολισθαίνουσα) που έχει η μειοψηφία των ασθενών. Με τη αξονική, όταν πραγματοποιηθεί με τη δέουσα τεχνική και από έμπειρο ακτινολόγο, μπορούν να ανιχνευτούν πολύ περισσότεροι τύποι διαφραγματοκήλης.

Οι εξετάσεις γίνονται με την εξής σειρά:
1η εξέταση: Γαστροσκόπηση (ευαισθησία 20%)
2η εξέταση: Αξονική θώρακος (ευαισθησία 50%)
3η εξέταση: Μανομετρία
4η εξέταση: Phμετρία

Η διάγνωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ενδελεχή λήψη ιστορικού και τον βαθμό συμφωνίας με τις διαγνωστικές εξετάσεις.

Αν κάποιος έχει διαφραγματοκήλη 2 εκατοστά μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα. Αν είναι όμως 4 εκατοστά, θα αρχίσει να το καταλαβαίνει.

Επειδή η παλινδρόμηση είναι κληρονομική, καλό είναι μετά τα 18, να γίνει μια γαστροσκόπηση.

Ή διάγνωση μιας μικρής, ασυμπτωματικής διαφραγματοκήλης, έχει αξία, διότι θα αποτελέσει το έναυσμα για αλλαγές στον τρόπο ζωής, προκειμένου να μην μεγαλώσει και παράξει συμπτώματα.

Για να μην μεγαλώσει κι άλλο και προκαλέσει συμπτώματα, ο ασθενής δεν πρέπει:
• Να σηκώνει πολλά βάρη (σε εργασία ή στο γυμναστήριο)
• Να πάρει βάρος
• Να καταναλώνει αλκοόλ
• Να καπνίζει

Όχι. Γίνεται με μέθη.

Η Phμετρία είναι μια εξέταση με πολύ υψηλή ευαισθησία και μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια στην παλινδρόμηση, η οποία μετρά:
• Την ποσότητα των οξέων στον οισοφάγο
• Τη διάρκεια που τα οξέα μένουν εκεί

H γαστροσκόπηση είναι μια αρχική εξέταση που ενδείκνυται σε όλους όσους έχουν συμπτώματα παλινδρόμησης:
• Για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών.
• Και τους απασχολούν τουλάχιστον 2 φορές τη βδομάδα.
• Έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του οισοφάγου ή του στομάχου.
• Είναι καπνιστές και καταναλώνουν συστηματικά αλκοόλ
• Έχουν οικογενειακό ιστορικό παλινδρόμησης

• Οισοφαγίτιδα (δηλαδή οι βλάβες που έχουν προκληθεί στον οισοφάγο από τα γαστρικά οξέα)
• Ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη

Ναι. Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (σχεδόν το 100%) παραπονιέται για κόμπο στο λαιμό.

• Αν ένας γονιός έχει παλινδρόμηση και έχει τρία παιδιά: τουλάχιστον ένα από τα τρία (ή και τα τρία) θα έχουν παλινδρόμηση.
• Αν και οι δύο γονείς έχουν παλινδρόμηση: όλα τα παιδιά θα έχουν παλινδρόμηση.

Η αθεράπευτη παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει πολλές σοβαρές επιπλοκές όπως:
• Οισοφάγο Barrett (προκαρκινικό στάδιο καρκίνου οισοφάγου)
• Άσθμα και πνευμονίες (είναι δυνητικά απειλητικές για τη ζωή)

• Χρόνια, ανθεκτική παλινδρόμηση
• Διάγνωση οισοφάγου Barrett
• Έντονες εξωγαστρικές εκδηλώσεις
• Αναποτελεσματική ή μακροχρόνια λήψη ομεπραζόλης
• Κακή ποιότητα ζωής

H έλλειψη χειρουργικής εμπειρίας είναι απόλυτη αντένδειξη για την πραγματοποίηση αντιπαλινδρομικών επεμβάσεων.

Ναι. Η παλινδρόμηση σχετίζεται με πρόκληση κολπικής μαρμαρυγής.

ΝΑΙ. Όταν κοιμόμαστε δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τους αεραγωγούς μας, επομένως το περιεχόμενο των αναγωγών (γαστρικό υγρό κ.α.) μπορεί να κατευθυνθεί χωρίς να το καταλάβουμε στους πνεύμονες και να προκληθούν αλλαγές στη φωνή, χρόνιος βήχας, άσθμα και πνευμονία.

ΝΑΙ. Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους:
• Το Περίσσιο λίπος ασκεί μεγάλη πίεση στο στομάχι και αναγκάζει τις τροφές να επιστρέφουν στον οισοφάγο
• Η παχυσαρκία προκαλεί χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα
• Λόγω αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης, τα άτομα με παχυσαρκία εμφανίζουν πιο συχνά διαφραγματοκήλη από τον γενικό πληθυσμό

ΝΑΙ. Ορισμένα φάρμακα επιδεινώνουν τα συμπτώματα της παλινδρόμησης προκαλώντας χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα:
• Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου
• Νιτρικά άλατα
• Β-αναστολείς
• Θεοφυλλίνη
• Βενζοδιαζεπίνες

Προσωρινός.Οι κύριες συστάσεις σχετικά με τους PPIs (ομεπραζόλη) είναι:
• Να χρησιμοποιούνται όταν υπάρχει σαφής ένδειξη για τη χορήγησή τους.
• Να γίνεται προσπάθεια να ελαχιστοποιείται η δόση και η διάρκεια της θεραπείας.
• Σε περίπτωση μακροχρόνιας θεραπείας να χορηγείται η χαμηλότερη αποτελεσματική δόση.

Αν έχω παλινδρόμηση πρέπει να επιλέγω τροφές που θα ευνοούν την γρήγορη κένωση του στομάχου και θα είναι εύπεπτες. Επομένως πρέπει:
• Να τρώω μικρά και τακτικά γεύματα (3-5 μέσα στην ημέρα)
• Να εντάξω στη διατροφή μου περισσότερα φρούτα και λαχανικά
• Να επιλέγω τρόφιμα χαμηλά σε λιπαρά

Ο,τιδήποτε οδηγεί σε αύξηση βάρους, σε χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ) και σε παραγωγή οξέων:
• Λιπαρά (είναι δύσπεπτα)
• Καυτερά (προάγουν την παραγωγή οξέων)
• Ανθρακούχα αναψυκτικά
• Αλκοόλ (είναι ερεθιστικό για τον βλεννογόνο του οισοφάγου)
• Κιτρώδη φρούτα που προκαλούν χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (πορτοκάλια, λεμόνια, γκρέιπφρουτ, λάιμ, σκόρδο, μέντα), πρέπει να αποφεύγονται ιδίως πριν τον ύπνο.
• Η κατανάλωση καφέ και σοκολάτας πριν τον ύπνο.

Σύμφωνα με τα ευρήματα Γαλλικής μελέτης:
• Αν κάποιος έχει παλινδρόμηση και παράλληλα καπνίζει και πίνει, τότε ο κίνδυνος καρκίνου του οισοφάγου είναι ιδιαίτερα αυξημένος.
• Αν κάποιος πίνει και καπνίζει χωρίς να έχει παλινδρόμηση, ο κίνδυνος είναι μικρότερος.

Η μείωση της παραγωγής οξέων του στομάχου ανακουφίζει προσωρινά από τα συμπτώματα της παλινδρόμησης. Μακροπρόθεσμα όμως το στομάχι δυσλειτουργεί, διότι καταστέλλοντας το γαστρικό οξύ προκαλείται ατροφική γαστρίτιδα.

H ατροφική γαστρίτιδα έχει πολλές αρνητικές συνέπειες διότι συνδέεται με:
• Οστεοπόρωση (γιατί δεν απορροφάται η βιταμίνη D)
• Αναιμία (δεν απορροφάται ο Σίδηρος)
• Άνοια (δεν απορροφάται η βιταμίνη B12)
• Έντονη τριχόπτωση (δεν απορροφάται η B12)

Η μακροχρόνια χρήση των φαρμάκων αυτών, έχει συσχετιστεί με αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως:
• Λοιμώξεις εντέρου ( γαστρεντερίτιδα λόγω λοίμωξης από το βακτήριο C.difficile)
• Λοιμώξεις του αναπνευστικού (πνευμονία κοινότητας)
• Νεφρικές παθήσεις (νεφρικές βλάβες, οξεία διάμεση νεφρίτιδα)
• Δυσαπορρόφηση Β12 (ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα άτομα)
• Δυσαπορρόφηση Μαγνησίου
• Δυσαπορρόφηση Ασβεστίου
• Aυξημένος κίνδυνος καταγμάτων (στο ισχίο και τη σπονδυλική στήλη, σε γυναίκες άνω των 65)
• Αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος (καρδιαγγειακό επεισόδιο, οξύ στεφανιαίο σύνδρομο, ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, αρρυθμίες)
• Ενδεχόμενη συμβολή τους στην ανάπτυξη γαστρικών προνεοπλασματικών και νεοπλασματικών αλλοιώσεων

Σύμφωνα με Διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (Society of American Gastrointestinal and Endoscopic Surgeons), οι αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις θεραπεύουν επιτυχώς το 85-93% των ασθενών με παλινδρόμηση. Οι διαθέσιμες επιλογές είναι:

• Θολοπλαστική κατά Nissen
• Θολοπλαστική κατά Hill
• Θολοπλαστική κατά Toupet
• Ανάταξη Διαφραγματοκήλης και Σύγκλειση Σκελών του διαφράγματος

• Σε διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες από διεπιστημονική επιτροπή κορυφαίων Χειρουργών και Γαστρεντερολόγων του 2023, η χειρουργική αντιμετώπιση προκρίνεται στη βάση κοινής απόφασης ιατρού – ασθενούς.
• Στις κατευθυντήριες οδηγίες της SAGES (Society of American Gastrointestinal and Endoscopic Surgeons) του 2021, προτάθηκε ότι οι ενήλικες ασθενείς με επιβεβαιωμένη χρόνια , ή χρόνια ανθεκτική ΓΟΠ, θα επωφελούνταν περισσότερο από τη χειρουργική αντιμετώπιση (Θολοπλαστική), συγκριτικά με τη φαρμακευτική αγωγή.