Κατανοώντας τη σύνδεση μεταξύ καρδιάς και στομάχου
Οι επιπτώσεις στην Ποιότητα ζωής και την Ψυχολογία
Όσοι πάσχουν από το σύνδρομο του Roemheld, έχουν συχνά αρκετά επιβαρυμένη ποιότητα ζωής με αρνητικό αντίκτυπο και στην ψυχική τους υγεία. Λόγω της σοβαρότητας και της αιφνίδιας επέλευσης των καρδιακών συμπτωμάτων, ορισμένοι ασθενείς βιώνουν έντονο άγχος και κατάθλιψη, ενώ είναι συχνές και οι κρίσεις πανικού με φόβο θανάτου. Οι περιττές και συχνά επεμβατικές καρδιολογικές εξετάσεις όπως και οι ανεπιτυχείς θεραπείες, συχνά επιδεινώνουν το πρόβλημα, αφού ο ασθενής δεν μπορεί να βρει ανακούφιση από τα συμπτώματά του.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
- Καρδιαγγειακά συμπτώματα: Αρρυθμίες, ταχυκαρδία, μεταβολές στην αρτηριακή πίεση, αίσθημα παλμών, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, συγκοπή
- Γαστρεντερικά συμπτώματα: Δυσπεψία, καούρα, ναυτία, φούσκωμα, ερυγές (ρέψιμο), δυσκοιλιότητα και διάρροια
- Ψυχολογικά συμπτώματα: Κρίσεις πανικού, γενικευμένο άγχος, θλίψη, φοβίες
Ποιες είναι οι πιθανολογούμενες αιτίες και ο μηχανισμός του συνδρόμου;
Στον πυρήνα του συνδρόμου του Roemheld βρίσκονται παθήσεις του γαστρεντερικού οι οποίες προκαλούν διόγκωση του στομάχου ή του εντέρου με αέρια ή και τροφή, διεργασία η οποία με τη σειρά της επηρεάζει τη λειτουργία της καρδιάς μέσω διαφόρων μηχανισμών .
Παθήσεις και παράγοντες που προκαλούν / επιδεινώνουν τη συγκέντρωση αερίων στο γαστρεντερικό σύστημα ή επηρεάζουν την καρδιακή λειτουργία είναι οι εξής:
- Διαφραγματοκήλη
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
- Υπερκατανάλωση τροφίμων που προκαλούν αέρια
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- Φλεγμονώδης νόσος εντέρου
- Δυσανεξία στη λακτόζη
- Κοιλιοκάκη
- Δυσλειτουργία της Χοληδόχου κύστης / χολολιθίαση
- Δυσλειτουργία του σφιγκτήρα του Oddi
- Εντερική απόφραξη
- Οξεία (νεκρωτική) παγκρεατίτιδα
Οι παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω επηρεάζουν τη λειτουργία και το ρυθμό της καρδιάς μέσω διαφόρων παραγόντων:
- To πνευμονογαστρικό νεύρο διαδραματίζει μείζονα ρόλο στο σύνδρομο αυτό. Όταν διεγείρεται από το διάφραγμα λόγω της πίεσης που του ασκούν οι τροφές και τα αέρια στο στομάχι ή το έντερο, τότε στέλνει λανθασμένα σήματα στην καρδιά τα οποία οδηγούν σε αίσθημα παλμών, σε αρρυθμίες ή και πόνο στο στήθος. Σε ορισμένες περιπτώσεις η διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου έχει ως συνέπεια την πτώση του καρδιακού ρυθμού ή της αρτηριακής πίεσης, προκαλώντας ζάλη ή λιποθυμία.
- Ορμονικές αλλαγές: τα αέρια και η εναπομείνασα τροφή στο στομάχι ή στα έντερα, μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα ορμονών στο αίμα που σχετίζονται με τον καρδιακό ρυθμό και τη λειτουργία της καρδιάς. Ειδικότερα, η γαστρίνη που παράγεται στο στομάχι καθώς και η χολοκυστίνη μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση.
- Ανoσολογικές αντιδράσεις: με συμμετοχή της ισταμίνης και του H Pylori
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ένταση και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων;
- Διατροφή: τροφές που παράγουν αέρια (μπρόκολο, γαλακτοκομικά ανθρακούχα) ή υπερβολική και γρήγορη κατανάλωση τροφής, η οποία έχει σαν συνέπεια κατάποση αέρα και παραγωγή επιπλέον αερίων.
- Stress: επιδεινώνει τόσο το καρδιαγγειακό όσο και το πεπτικό σύστημα. Τα αέρια και η παλινδρόμηση μπορεί να οφείλονται εν μέρει και στην παραγωγή επιπλέον οξέος από το στομάχι, ως αποτέλεσμα του στρες.
- Στάση του σώματος: Η καμπουριαστή στάση και η συμπίεση του στομάχου στην κατάκλιση, μπορεί να ωθήσει τα αέρια προς τα πάνω, πιέζοντας την καρδιά και το διάφραγμα, με τη σειρά τους προκαλούν καρδιακά συμπτώματα.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Εξετάσεις που συμβάλλουν στη διάγνωση:
- Καρδιακά ένζυμα
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα
- Υπερηχοκαρδιογράφημα
- Holter 24ώρου
- Ακτινογραφία θώρακος
- Αξονική τομογραφία
- Γαστροσκόπηση
- Ph-μετρία
- Μανομετρία
- Υπερηχογράφημα κοιλίας
- Δοκιμή αναπνοής υδρογόνου
- Eξετάσεις κοπράνων
Ένα σύνδρομο ελάχιστα γνωστό στην ιατρική κοινότητα
Πολλοί επαγγελματίες υγείας δεν είναι εξοικειωμένοι με το σύνδρομο Roemheld, καθώς και με τις πιθανές αιτίες και τους μηχανισμούς του. Το γεγονός αυτό εξηγεί το υψηλό ποσοστό λάνθασμένων διαγνώσεων ή εσφαλμένης απόδοσης των συμπτωμάτων σε αμιγώς ψυχολογικές αιτίες που σχετίζονται με το άγχος. Μετά το θάνατο του ιατρού Roemheld τη δεκαετία του ’40, το ενδιαφέρον της ιατρικής κοινότητας ατόνησε και το έργο του δεν είχε δυστυχώς συνέχεια.
Ποια είναι η θεραπεία;
Αλλαγές στον τρόπο ζωής
Αποφεύγουμε:
- Τροφές με πολλά λιπαρά
- Τα φασόλια
- Το λάχανο
- Τα κρεμμύδια
- Οι πατάτες
- Τα δαμάσκηνα
- Τα τεχνητά γλυκαντικά
- Τα αμύγδαλα
- Τα κατεψυγμένα
- Το γιαούρτι και το τυρί (αν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη)
- Το γιαούρτι και το τυρί (αν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη)
- Αποφυγή ανθρακούχων ποτών
- Αποφυγή πικάντικων φαγητών
Προτιμούμε:
- Λαχανικά που έχουν μαγειρευτεί ελαφρά στον ατμό
- Τακτική λήψη προβιοτικών (ρυθμίζουν παραγωγή αερίων)
- Χαμηλή σε FODMAP δίαιτα
Συνιστάται
- Διατήρηση φυσιολογικής ανατομικής στάσης στομάχου
- Αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας (για να μειωθεί η κοιλιακή πίεση)
- Λήψη επαρκούς ποσότητας νερού
- Τακτική γυμναστική
- Ύπνος σε πλάγια θέση ή ανάσκελα
- Ενδυνάμωση του διαφράγματος
- Βελτίωση του τόνου του ανώτερου και του κατώτερου Οισοφαγικού σφιγκτήρα
Φαρμακευτική Θεραπεία
- Αντιχολινεργικά φάρμακα, για να εμποδίσουμε τη διέγερση της καρδιάς και του στομάχου που προκαλείται από την ακετυλοχολίνη
- Συμπληρώματα που περιέχουν νάτριο και μαγνήσιο, βοηθούν στην πρόληψη της ζάλης και της λιποθυμίας αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση
- Αντισπασμωδικά, που βελτιώνουν την κινητικότητα του εντέρου και μειώνουν τον κολπικό τόνο
- Αντιμετεωριστικά φάρμακα, που μειώνουν την πίεση του στομάχου
- Αντιόξινα φάρμακα, για τον έλεγχο της παλινδρόμησης
- Β-αναστολείς, που ρυθμίζουν τους ανώμαλους καρδιακούς ρυθμούς
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Βαγοτομή
H βαγοτομή είναι μια επέμβαση στην οποία αποκόπτεται το πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο είναι υπεύθυνο για την έκκριση του γαστρικού οξέος και τη διέλευση της τροφής μέσω του πεπτικού συστήματος. Πραγματοποιώντας την επέμβαση αυτή μπορεί να επιτευχθεί μείωση της παραγωγής του γαστρικού οξέος. Δεν αποτελεί την πρώτη επιλογή μας και συνήθως καταλήγουμε σε αυτήν όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και οι άλλες μέθοδοι έχουν αποτύχει. Πρόκειται για μια επέμβαση η οποία ενέχει κινδύνους και ανεπιθύμητες ενέργειες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το ήπαρ τη χοληδόχο κύστη, το πάγκρεας και τα έντερα.
Ανάταξη Διαφραγματοκήλης
Η τοποθέτηση του στομάχου στην ορθή του ανατομική θέση κάτω από το διάφραγμα, έχει ως αποτέλεσμα την ύφεση των καρδιακών συμπτωμάτων και την ελαχιστοποίηση της ανοδικής πίεσης στην καρδιά. Η Λαπαροσκοπική Ανάταξη Διαφραγματοκήλης έχει πολύ σύντομο χρόνο ανάρρωσης και ελάχιστη μετεγχειρητική δυσφορία.
Βιβλιογραφία
Javaid, M. U., Ikrama, M., Abbas, S., Javaid, M. S., Khalid, M. D., Riaz, N., & Safdar, M. A. (2024). Untersuchung des Roemheld-Syndroms: eine umfassende Übersicht mit einem Vorschlag für Diagnosekriterien. Herz. https://doi.org/10.1007/s00059-024-05249-y
