Τα τελευταία χρόνια, μια νέα εποχή έχει ανατείλει στη μάχη κατά της παχυσαρκίας, με πρωταγωνιστές τα ενέσιμα σκευάσματα, όπως η σεμαγλουτίδη (Ozempic®), η τιρζεπατίδη (Mounjaro®) και η ντουλαγλουτίδη (Trulicity®).
Όταν η μόδα επηρεάζει τις επιλογές θεραπείας στην απώλεια βάρους
Από διάσημα πρόσωπα της showbiz μέχρι απλούς ανθρώπους που αναζητούν γρήγορη λύση στα περιττά κιλά, τα φάρμακα αυτά έχουν γίνει αντικείμενο έντονων συζητήσεων για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους στο χρόνο. Η επιστροφή της αισθητικής προτίμησης προς το πολύ αδύνατο σωματότυπο—με χαρακτηριστική την εμβληματική φράση «nothing tastes as good as skinny feels», που διαδόθηκε από τη Βρετανίδα supermodel Kate Moss—έχει αναμφίβολα συμβάλει στην αυξημένη δημοτικότητά τους.
Ένα κρίσιμο ερώτημα παραμένει
Μπορούν τα ενέσιμα αυτά φάρμακα να ανταγωνιστούν ουσιαστικά την αποτελεσματικότητα της βαριατρικής επέμβασης, ή προσφέρουν απλώς μια προσωρινή ανακούφιση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας;
Πρόσφατη βιβλιογραφική ανασκόπηση (1), ανέλυσε σε βάθος δεδομένα από κλινικές μελέτες, όπως οι STEP, SUSTAIN, PIONEER και STAMPEDE, συγκρίνοντας δύο gold standard βαριατρικές επεμβάσεις—το Γαστρικό Μανίκι (Sleeve) και το Γαστρικό Bypass—με τη σεμαγλουτίδη (Ozempic®). Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζουμε συνοπτικά αλλά ουσιαστικά τα ευρήματα της ανασκόπησης αυτής, διερευνώντας ποια μέθοδος τελικά κυριαρχεί στη μάχη κατά της παχυσαρκίας.
Τι δείχνουν τα δεδομένα;
Αποτελεσματικότητα : Νικητής η βαριατρική επέμβαση
Βαριατρικές Επεμβάσεις: οδηγούν σε σημαντικά μεγαλύτερη απώλεια βάρους που φτάνει το 25% του αρχικού βάρους σε βάθος πενταετίας (70% πλεονάζοντος βάρους).
Σεμαγλουτίδη: προσφέρει μικρότερη απώλεια 15-16% μετά από 1 χρόνο και 4 μήνες θεραπείας. Ισχύει μόνο αν ο ασθενής δεν έχει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Αν ο ασθενής έχει διαβήτη τότε η απώλεια είναι μόλις 9.6% στο ίδιο διάστημα.
Συμπέρασμα: Οι βαριατρικές επεμβάσεις (γαστρικό bypass και sleeve) προσφέρουν σημαντικά υψηλότερη και πιο σταθερή απώλεια βάρους σε σχέση με τη σεμαγλουτίδη, η οποία παρουσιάζει καλή μεν απώλεια, αλλά μικρότερη και κυρίως βραχυπρόθεσμη.
Διάρκεια αποτελέσματος: Νικητής η βαριατρική επέμβαση
Βαριατρικές επεμβάσεις: μακροχρόνια αποτελέσματα, λόγω θεραπείας μεταβολικού συνδρόμου, με σωστή ιατρική παρακολούθηση και αλλαγή τρόπου ζωής.
Σεμαγλουτίδη: βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, απαιτεί συνεχή χρήση και η διακοπή της θεραπείας επιφέρει επαναπρόσληψη βάρους.
Συμπέρασμα: Οι βαριατρικές επεμβάσεις διατηρούν την απώλεια βάρους μακροπρόθεσμα (πάνω από 5-10 χρόνια), ενώ η σεμαγλουτίδη απαιτεί συνεχή λήψη και η διακοπή της οδηγεί στην επαναπρόσληψη του βάρους.
Αντιμετώπιση συνοδών παθήσεων (διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακά): Νικητής η βαριατρική επέμβαση
Βαριατρικές Επεμβάσεις: Σύμφωνα με τη μελέτη STAMPEDE, το 42% των ασθενών που υποβλήθηκαν σε Roux-en-Y γαστρικό bypassκαι το 37% των ασθενών που υποβλήθηκαν σε γαστρικό μανίκι ( πέτυχαν ύφεση του διαβήτη (HbA1c ≤6.0%) έναντι μόλις 12% στην ομάδα που έλαβε εντατική φαρμακευτική θεραπεία. Τα αποτελέσματα αυτά διατηρήθηκαν και στα 5 χρόνια παρακολούθησης, υποδεικνύοντας τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητα της βαριατρικής επέμβασης στον διαβήτη τύπου 2 (2). Επιπλέον οι επεμβάσεις επιφέρουν σημαντική μείωση της υπέρτασης και των καρδιαγγειακών κινδύνων.
Σεμαγλουτίδη: έχει επιδείξει σημαντικά οφέλη στη μείωση του σωματικού βάρους και στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, αλλά δεν προκαλεί ύφεση του διαβήτη στο ίδιο ποσοστό με τη βαριατρική χειρουργική. Επίσης, τα καρδιομεταβολικά οφέλη σταματούν όταν διακοπεί η θεραπεία.
Συμπέρασμα: H βαριατρική επέμβαση είναι σημαντικά πιο αποτελεσματική στη μακροχρόνια βελτίωση του διαβήτη και των συνοδών νοσημάτων σε σχέση με τη σεμαγλουτίδη.
Ασφάλεια και επιπλοκές: Χρειάζονται περισσότερες μελέτες
Βαριατρικές Επεμβάσεις
Sleeve: Θνητότητα 0,11%, διαφυγή από τη γραμμή συρραφής 0-3,9%, στένωση του Sleeve (μπορεί να σχετίζεται με διαφυγή) 0-9,3%, θρομβοεμβολικά επεισόδια <1%, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αιμορραγία 2,7% (3-6)
Γαστρικό bypass: διατροφικές ανεπάρκειες, ανεπάρκειες σε σίδηρο, βιταμίνη B12, φυλλικό οξύ, ασβέστιο και βιταμίνη D, χολολιθίαση λόγω απώλειας βάρους, dumping syndrome.
Σεμαγλουτίδη: έχουν αναφερθεί γαστρεντερικές ανεπιθύμητες ενέργειες 38-52%, ναυτία και έμετοι 5-16%, διάρροια, δυσκοιλιότητα, διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, οξεία παγκρεατίτιδα, νεοπλάσματα, ρινοφαρυγγίτιδα, χολολιθίαση, συσχέτιση με ψυχιατρικές διαταραχές, αύξηση καρδιακού ρυθμού , σπάνιες περιπτώσεις καρκίνου θυρεοειδούς.
Συμπέρασμα: Παρότι η σεμαγλουτίδη παρουσιάζει συχνές γαστρεντερικές διαταραχές και σπάνιες σοβαρές επιπλοκές, οι βαριατρικές επεμβάσεις, αν και αποτελεσματικότερες, έχουν υψηλότερους κινδύνους επιπλοκών που όμως είναι προβλέψιμες και διαχειρίσιμες με κατάλληλη παρακολούθηση και με αυστηρό πρωτόκολλο πρόληψης της εμφάνισής τους.
Συμπέρασμα: Η βαριατρική χειρουργική παραμένει η πιο αποτελεσματική και σταθερή λύση
Αν και η σεμαγλουτίδη προσφέρει μια ευκολότερη και μη επεμβατική λύση, τα αποτελέσματά της είναι προσωρινά και η ασφάλειά της ακόμα υπό μελέτη. Αντίθετα, η βαριατρική χειρουργική, παρά τους σχετικούς αλλά διαχειρίσιμους αρχικούς κινδύνους, προσφέρει μια σταθερή και μακροχρόνια λύση. Συνεπώς, για όσους επιθυμούν μια μόνιμη βελτίωση στην υγεία και τη ζωή τους, η βαριατρική επέμβαση αποτελεί ξεκάθαρα την πιο αποτελεσματική επιλογή.
Mπορούν οι ενέσεις να βοηθήσουν μετά τη βαριατρική επέμβαση;
Η ανάκτηση βάρους μετά από βαριατρική επέμβαση έχει φανεί ότι θα απασχολήσει περίπου έναν στους πέντε ή και έναν στους τρεις βαριατρικούς ασθενείς. Συνήθως οφείλεται σε λόγους που δεν έχουν να κάνουν με το χειρουργείο, όπως γενετικοί παράγοντες, καθιστική ζωή, μη τήρηση διατροφικών οδηγιών, ζητήματα ψυχικής υγείας.
Η σεμαγλουτίδη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη βαριατρική – μεταβολική χειρουργική, αλλά μπορεί να βοηθήσει σημαντικά βαριατρικούς ασθενείς που ανέκτησαν μέρος του απολεσθέντος βάρους τους. Πρόσφατη έρευνα (7) κατέληξε ότι:
Βαριατρικοί ασθενείς που λάμβαναν σεμαγλουτίδη και λιραγλουτίδη για 6 μήνες, έχασαν το 67,4% του βάρους που ανέκτησαν.
Οι ασθενείς που έλαβαν σεμαγλουτίδη έχασαν περισσότερο βάρος σε σχέση με όσους έλαβαν λιραγλουτίδη.
Σημείωση :Οι εμπορικές ονομασίες των φαρμάκων αναφέρονται μόνο για ενημερωτικούς λόγους και δεν υποδηλώνουν προώθηση ή διαφημιστική συνεργασία.
Πηγές
1.Klair N, Patel U, Saxena A, Patel D, Ayesha IE, Monson NR, et al. What is best for weight loss? A comparative review of the Safety and efficacy of bariatric surgery versus glucagon-like peptide-1 analogue. Cureus. 2023 Sept 29; doi:10.7759/cureus.46197
2.Schauer PR, Kashyap SR, Wolski K, et al.: Bariatric surgery versus intensive medical therapy in obese patients with diabetes. N Engl J Med. 2012, 366:1567-76. 10.1056/NEJMoa1200225
3.Rosenthal RJ. International Sleeve Gastrectomy Expert Panel Consensus Statement: best practice guidelines based on experience of >12,000 cases. Surgery for Obesity and Related Diseases. 2012 Jan;8(1):8–19.
4.Parikh A, Alley JB, Peterson RM, Harnisch MC, Pfluke JM, Tapper DM, et al. Management options for symptomatic stenosis after laparoscopic vertical sleeve gastrectomy in the morbidly obese. Surgical Endoscopy [Internet]. 2012 Mar 1 [cited 2020 Sep 6];26(3):738–46. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22044967/
5. Nath A, Yewale S, Tran T, Brebbia JS, Shope TR, Koch TR. Dysphagia after vertical sleeve gastrectomy: eval- uation of risk factors and assessment of endoscopic intervention. World J Gastroenterol. 2016;22: 10371–9. https://doi.org/10.3748/wjg.v22.i47.10371.
6. Weiner RA, El-Sayes IA, Theodoridou S, Weiner SR, Scheffel O. Early Post-operative Complications: Incidence, Management, and Impact on Length of Hospital Stay. A Retrospective Comparison Between Laparoscopic Gastric Bypass and Sleeve Gastrectomy. Obesity Surgery. 2013 Jul 12;23(12):2004–12.
7. Jensen AB, Renström F, Aczél S, Folie P, Biraima-Steinemann M, Beuschlein F, et al. Efficacy of the Glucagon-Like Peptide-1 Receptor Agonists Liraglutide and Semaglutide for the Treatment of Weight Regain After Bariatric surgery: a Retrospective Observational Study. Obesity Surgery. 2023 Feb 11;
