Βραχύς οισοφάγος και Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση

Βραχύς οισοφάγος

Η ενδογενής βράχυνση του οισοφάγου αποτελεί συνήθως αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής που συνοδεύει τη Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) [1].  Η ΓΟΠ εμφανίζεται κυρίως ως αποτέλεσμα μιας δυσλειτουργίας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (LES) που επιτρέπει είτε σε όξινα είτε σε αλκαλικά περιεχόμενα να ανεβαίνουν προς τον οισοφάγο.

Επειδή το πλακώδες επιθήλιο του βλεννογόνου του οισοφάγου δεν αποτελεί αποτελεσματικό φραγμό για τα υγρά που παλινδρομούν,  προκύπτει ένα «έγκαυμα» στον οισοφάγο, παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει στην περίπτωση των διαβρωτικών χημικών ουσιών που καταπίνονται. Ακολουθεί μια φλεγμονώδης απόκριση, με τα αναπόφευκτα στάδια του οιδήματος, της διήθησης των φλεγμονωδών κυττάρων, της επακόλουθης επούλωσης και της ίνωσης. Αυτή η διαδικασία τελικά περιλαμβάνει τα βαθύτερα μυϊκά στρώματα του οισοφαγικού τοιχώματος και μπορεί ακόμη και να επεκταθεί διατοιχωματικά στους περιοσοφαγικούς ιστούς του μεσοθωρακίου.

Με επαναλαμβανόμενους κύκλους τραυματισμού και αποκατάστασης με την πάροδο του χρόνου, εμφανίζεται λειτουργική και μη αναστρέψιμη βλάβη στον εμπλεκόμενο οισοφάγο. Η συστολή του κολλαγόνου στη διατοιχωματική ινώδη ουλή μπορεί να συμβεί περιφερειακά, προκαλώντας πεπτική στένωση ή κατά μήκος, με αποτέλεσμα βραχύ οισοφάγο.

Άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με τη βράχυνση του οισοφάγου περιλαμβάνουν παραοισοφαγικές κήλες τύπου ΙΙΙ, σαρκοείδωση, μεταπλασία Barrett, καυστική κατάποση και νόσο του Crohn, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε μια βαθιά φλεγμονώδη αντίδραση με σημαντική μετατόπιση της Γαστροοισοφαγικής Συμβολής (GEJ).

Θεραπεία

Ο βραχύς οισοφάγος περιγράφηκε κλινικά για πρώτη φορά πριν από περισσότερα από 40 χρόνια και συνεχίζει να συναντάται μέχρι και σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό, οι λαπαροσκοπικές αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις έχουν τραβήξει το ενδιαφέρον της χειρουργικής θεραπείας, αυξάνοντας τον αριθμό των επεμβάσεων που πραγματοποιούνται. Αυτό υποστηρίζεται και από τα θεαματικά αποτελέσματα των χειρουργικών επεμβάσεων στην θεραπείας της πάθησης της παλινδρόμησης. Εναλλακτικά ωστόσο, πρέπει να προτείνεται από τους ιατρούς η πρώιμη χειρουργική επέμβαση, η οποία θα μειώσει δραματικά το ποσοστό των ασθενών με ΓΟΠ που τελικά θα υποτροπιάσουν και θα αποκτήσουν βραχύ οισοφάγο.

Οισοφάγος Barrett

O οισοφάγος Barrett αποτελεί παθολογική αλλαγή (μετάπλαση) των κυττάρων που σχηματίζουν το επιθήλιο του κατώτερου οισοφάγου. Η αιτία αυτής της βλάβης είναι η χρόνια έκθεση στο γαστρικό οξύ. Αυτό συμβαίνει συνήθως λόγω της παλινδρόμησης οξέος από το στομάχι προς τον οισοφάγο.

Όταν υπάρχει χρόνια έκθεση του κατώτερου οισοφάγου στο γαστρικό οξύ, έχουμε επέκταση του κυλινδρικού επιθηλίου προς τα επάνω με αποτέλεσμα να αναγνωρίζονται περιοχές αυτού του είδους του επιθηλίου πλέον πιο ψηλά στον οισοφάγο. Όμως το κυλινδρικό επιθήλιο δεν είναι φυσιολογικό αλλά υφίσταται μια μεταλλαγή που ονομάζεται εντερική μεταπλασία. Η κατάσταση αυτή είναι ο οισοφάγος Barrett.

Ιατρικό case ασθενούς

Άνδρας, 57 ετών, από την Καλαμάτα  υπέφερε πολλά χρόνια από παλινδρόμηση και είχε διαγνωστεί μετά από Γαστροσκόπηση με «κυλινδρικό οισοφάγο τύπου Barrett 1 εκ., ολισθαίνουσα Διαφραγματοκήλη 2 εκ., χαλαρό κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα και βραχύ οισοφάγο».

Για την θεραπεία του ασθενούς από την ΓΟΠ και για να σταματήσει άμεσα η περαιτέρω καταστροφή του βλεννογόνο του οισοφάγου, επιλέχθηκε να γίνει η αντιπαλινδρομική επέμβαση Ανάταξης Διαφραγματοκήλης και Σύγκλισης σκελών του διαφράγματος.

Σήμερα ο ασθενής, περίπου ένα χρόνο μετά την επέμβαση και χωρίς καθόλου να λαμβάνει φάρμακα, έχει θεραπευθεί πλήρως από την ΓΟΠ και εμφανίζει ξεκάθαρα σημάδια υποχώρησης του οισοφάγου Barrett, αφού η Γαστροσκόπηση του παρουσιάζει μόνο «μία νησίδα γαστρικού βλεννογόνου άνωθεν της ΓΟΣ».

Αναφορές

1. Βremner RM, Crookes PF, Costantini M, DeMeester TR, Peters JH. The relationship of esophageal length to hiatal hernia in gastroesophageal reflux disease. Gastroenterology 1992; 102: A45
2. Horvath, K D et al. “The short esophagus: pathophysiology, incidence, presentation, and treatment in the era of laparoscopic antireflux surgery.” Annals of surgeryvol. 232,5 (2000): 630-40. doi:10.1097/00000658-200011000-00003