Ανδρική γονιμότητα, παχυσαρκία και βαριατρικές επεμβάσεις.  

ΗΜΕΡΑ ΒΑΡΙΑΤΡΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ

(By IFSO – International Federation for the Surgery of Obesity & Metabolic Disorders)

Η «υπογονιμότητα» έχει αναγνωριστεί ως σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο, από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) και χρήζει αντιμετώπισης. Η «υπογονιμότητα» ορίζεται ως η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη και να αποκτήσει τέκνο, έπειτα από τουλάχιστον ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία και δεν πρέπει να ταυτίζεται με την «στειρότητα», που είναι η απόλυτη βιολογική αδυναμία τεκνοποίησης.

Περίπου 10% – 15% των ζευγαριών που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν παρουσιάζουν προβλήματα υπογονιμότητας, όπου στο 50% των περιπτώσεων εντοπίζεται στον άνδρα. Η αλληλεπίδραση μεταξύ της αύξησης του σωματικού βάρους και διαφόρων ασθενειών όπως και της υπογονιμότητας έχει προσελκύσει το ενδιαφέρων της επιστημονικής κοινότητας, λόγο της ταχείας αύξησης του επιπολασμού της παχυσαρκίας παγκοσμίως. Η επίδραση του πλεονάζοντος σωματικού βάρους στην υπογονιμότητα των γυναικών έχει μελετηθεί εκτενέστατα, παρόλα αυτά όμως τα ερευνητικά δεδομένα για την υπογονιμότητα των ανδρών είναι ελάχιστα και αμφιλεγόμενα.

Το πλεονάζον σωματικό βάρος επηρεάζει την ανδρική γονιμότητα μέσω δύο κύριων μηχανισμών.

Άτομα με μεγάλο δείκτη μάζας σώματος, υφίστανται αλλαγές στο προφίλ των ανδρικών τους ορμονών. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός, ότι οι παχύσαρκοι άνδρες παράγουν μεγάλες ποσότητες οιστρογόνων, λόγω μετατροπής της τεστοστερόνης σε οιστραδιόλης, μέσω μίας περίπλοκης ενζυμικής διεργασίας που πραγματοποιείται στα λιποκύτταρα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, 12 μήνες μετά από βαριατρικές επεμβάσεις παρουσιάζεται μια στατιστικά σημαντική μείωση στα επίπεδά της οιστραδιόλης στον ανδρικό οργανισμό. Επιπλέον, στην έρευνα παρατηρήθηκε μετά την επέμβαση αύξηση των επιπέδων των ανδρικών ορμονών.

Ένας δεύτερος μηχανισμός ο οποίο επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα είναι το πλεονάζον λίπος που εντοπίζεται στο εσωτερικό των μηρών, και το λίπος στην υπερηβική περιοχή, το οποίο αυξάνει τη θερμοκρασία της γενετικής περιοχής του άνδρα με αποτέλεσμα να επηρεάζεται το σπέρμα. Η διαδικασία παραγωγής σπέρματος είναι πολύ ευαίσθητη και ακόμη και μικροαλλαγές στη θερμοκρασίας μπορεί να την επηρεάσουν. Η αύξηση αυτή στην θερμοκρασία του μικροπεριβάλλοντος του όσχεους, δημιουργεί οξειδωτικό στρες, μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αυξημένα αντιδραστικά είδη οξυγόνου (ROS), στα οποία το σπέρμα είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτο.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, μετά από βαριατρικές επεμβάσεις εντοπίστηκε μια σημαντική αύξηση στην ποσότητα της εκσπερμάτισης καθώς επίσης και αυξημένη κινητικότητά του σπέρματος στους 12 μήνες μετά την επέμβαση. Επιπλέον κάτι πολύ σημαντικό είναι η ραγδαία αύξηση των σωστά μορφολογικών σπερματοζωαρίων στους 6 μήνες μετά την επέμβαση.

Σύμφωνα με την έρευνα οι βαριατρικές και μεταβολικές επεμβάσεις, αποτελούν αποτελεσματική λύση για την μείωση του σωματικού βάρους και μπορεί να σχετίζονται θετικά με την αύξηση της ανδρικής γονιμότητας. Παρόλα τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας, στην πλειοψηφία τους τα ερευνητικά ευρήματα αναφορικά με την  ανδρική γονιμότητα και τον ΔΜΣ παραμένουν αμφιλεγόμενα.

Τα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα των ερευνών αποδίδονται σε δυσκολίες στην συστηματική παρακολούθηση των μετεγχειρητικών ασθενών, καθώς επίσης και στην δυσκολία να βρεθούν ασθενείς οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε εξετάσεις σπέρματος πριν καθώς και μετά από βαριατρικές επεμβάσεις.

Βιβλιογραφία

Fariello RM, de Carvalho RC, Spaine DM, Andretta RR, Caetano EM Jr, Sá GPD, Cedenho AP, Fraietta R. Analysis of the Functional Aspects of Sperm and Testicular Oxidative Stress in Individuals Undergoing Metabolic Surgery. Obes Surg. 2021 Jul;31(7):2887-2895. doi: 10.1007/s11695-021-05350-9. Epub 2021 Mar 25. PMID: 33768432.